Χωριο μου τιμημένο και περήφανο. ποια μοίρα σε κατάντησε ρημάδι;. ο νόστος που στην σκέψη μου τον ύφανα. οργή πικρή, ερεβικά σκοτάδια. ... μαυρες σκεψεις στους σκοτεινους διαδρομους της ψυχης μου…

Του Γλαύκου Ανδρέου

Eνα όνειρο που δεν λέει να στερέψει ποτέ, μια οπτασία που σε τυλίγει με την γοητεία των εικόνων της, μια φωνή καλεστική στη κόχη των αναμνήσεων είναι για τον καθένα το μέρος που στέκει βαρύ μαζί κι ανάλαφρο στην άκρη του. Για τον καθένα που γνώρισε έστω και μια φορά την γεύση της ομορφιάς του, την έκσταση της θέας του, τη δροσιά του δένδρου του το νερό της βρύσης του. Το σώμα εδώ, η ψυχή μας εκεί και φωλιασμένη η καρδιά κουρνιασμένη  σε σένα. Ασώματε μου!

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Φωλιασμένο στις κατάφυτες παρυφές του Πενταδακτύλου, με τη "ματιά" του ανοιχτή στο Τρόοδος , τούτο το χωριό μοιάζει με αρχιτεκτονικό παραμύθι. Αγναντεύει από θέση υπεροχής ολόκληρη την οροσειρά του Πενταδακτύλου,  και υπερηφανεύεται για τη θρησκευτική  του  παράδοση, την εκλεπτυσμένη γραφική αισθητική του, αλλά και για το ρομαντικό του ηλιοβασίλεμα. Ανάμεσα στο χωριό Κοντεμενος και Μύρτου  ένα χωριό, σμιλευμένο με πέτρα και μεράκι, μας προσκαλεί στο μεγάλο δρόμο της επιστροφής.  Με αυθεντική ομορφιά και ιστορία αιώνων, ο Ασώματος θεωρείται ένα από τα πιο γοητευτικά παραδοσιακά χωριά της πατρίδας μας. Και όχι άδικα.

Χρόνια τώρα, 40 στο σύνολο τους, έρμος και μοναχός  γερμένος στην άκρη του βουνού , ξεπλένει με το ανήσυχο και θλιμμένο  βλέμμα του το κουρασμένο κορμί του, μόνος του, φτωχός και ξεπεσμένος. Στην βασανισμένη καρένα του, μένουν ακόμα απολιθωμένα οι μνήμες από τις φουρτούνες του 74, το πλούσιο παρελθόν του , τα βάσανα του εξοστρακισμού του, το κλάμα στο χαμό των παιδιών του. Μένει η λύπη των χαμένων κατοίκων του, το ξέθωρο ασπράδι των περήφανων σπιτιών  του και κάτι μέρες του χρόνου στήνει αυτί να ξεδιαλύνει ήχους απ τα τραγούδια και τα τσιαττιστα του Βαννη του Καραχαννα και του Βικαριου  που κάποτε συντρόφευαν τους συγχωριανούς τους στα πλουμίσματα, σε γάμους αλλά και στις μέρες της φτώχιας, στις μέρες της χαράς αλλά και της λύπης.  

Μια ιστορική διαδρομή στον κατεχόμενο Ασώματο σήμερα, δεν είναι εύκολη. Η αρχαιωνη χρυσοστεφανωμενη  ιστορία του, πλούσια και προικισμένη από την φύση, και τιμημένη από την ιστορία αλλά και  από τον ιδρώτα και το αίμα του απλού ανθρώπου μπορεί να περιγραφει με εσωτερικά ανάμεικτα αισθήματα σε ένα κράμα από αγάπη , συγκίνηση , κλάμα, δάκρυ αλλά και αναμνήσεων.  

Τα γραφικά , πλινθόκτιστα , σχεδόν όλα ανανεωμένα ή καινούργια σπίτια του χωριού, τον Δευτερογιουνη του  1974,  σκεπασμένα με κεραμίδι πρόβαλλαν ζωηρά σε μιά ομαλή κατηφοριά, ανάμεσα σε πλακόστρωτα δρομάκια , όπου έθαλλαν τα μπαλκόνια έτοιμα στο καλωσόρισμα του ξένου διαβάτη.  

Μικρά στενοσόκακα, πλακοστρωμένα δρομάκια σε οδηγούν ανάμεσα σε ψιλά σπίτια που σου θυμίζουν το παλιό μεγαλείο τους, άλλα κλειστά και θεοσκότεινα, άλλα έρμα με τα σημάδια της κατοχής, άλλα κατεστραμμένα από το πέρασμα του χρόνου και  άλλα βουβά και ασιντιχα που περιμένουν τους αφέντες τους, σε γραφικές πλατειούλες και σε ψηλά αγναντέματα. Πουθενά δεν θα συναντήσεις την πρόστυχη διακόσμηση, το ψεύτικο «λοκάλ» ύφος. Όλα βρίσκονται  μέσα από μια διαφάνεια αρχοντιάς, ανόθευτο τοπικό χρώμα, απλά, Ασωματιτικο αλλά χαμένο όμως ποτέ ξεχασμένο.   

Διώροφα σπίτια κολλημένα, το ένα στο άλλο, με αυλή στο μπροστινό μέρος, που κλείνει με ένα «ξοπόρτι». Οι τοίχοι είναι κτισμένοι στο ισόγειο από πέτρα της περιοχής και απ' εκεί και πάνω με πλινθάρι. Τις αυλές σκεπάζει συνήθως μια κληματαριά από σταφύλι «βέρικο». Στο ανώγειο κατά κανόνα, ένα στεγασμένο μπαλκόνι σου λέει «κόπιασε»! Παραδοσιακά καφενεδάκια, και δυο  μπακάλικα, βρίσκονται αραδιασμένα στον κεντρικό δρόμο του Ασωμάτου. Στενά δρομάκια στρωμένα με πέτρα, διασχίζουν τις γραφικές γειτονιές και σε οδηγούν ανάλογα με την εποχή και σε κάποια έκπληξη: Κάποια νοικοκυρά μπορεί να ξεφουρνίζει ζεστό ψωμί, κουλούρι, φλαουνες και κάποια άλλη να ανακατώνει στο «χαρτζί» με το «χαλούμι » και την αναρη.

Τόπος -γι' αυτό- προικισμένος με σπάνιες φυσικές καλλονές. Εδώ συνδυάζεται απίθανα το γαλάζιο του ουρανού  με το χρυσοκίτρινο του κάμπου  και το πράσινο του βουνού , εδώ οι θαυμάσιες εναλλαγές: βράχου - αγκάλης, λοφίσκου -  βουνού -  συγκλονίζουν τον επισκέπτη και τον παροτρύνουν να μείνει για να απολαύσει τη δροσιά του καθαρού αέρα, να αισθανθεί τη ζεστασιά του ήλιου και να αναζωογονηθεί στα υπέροχα σκιερά δάση λίγο πιο πάνω. 
Θεέ μου ,  τούτο το χωριό  έχει προοπτική! 

Η έκπαγλη, ορεινή φύση, στο βάθος  του χωριού  κι ο περκαλλος  ιστορικός ναός του Αρχαγγελου Μιχαηλ  ανεβάζουν τον Ασώματο  πολύ ψηλά στης δόξας, στης τέχνης και της ομορφιάς τα ψηλώματα. Έτσι που το χωριό  είναι μια ξεχωριστή γωνιά της Κερύνειας

Βρίσκεται στο μεταίχμιο δυο πόλεων μιας και   απέχει 25 περίπου χιλιόμετρα από την Λευκωσία  και 20 περίπου από το Κερύνεια.

Πρόσωπα και πράγματα , είναι ο Ασώματος, όλα συνθεμένα αρμονικά, μέσα στη σκηνογραφική απλότητα και ομορφιά που μας δίνουν τα ρουμάνια, τα βουνά, οι κάμποι, οι βρυσούλες, οι ρεματιές, τα λουλούδια, τα πουλιά, η ξανθούλα ανατολή και το ροδάτο δύσμα.Η ζωή των χωριανών απλή, λιτή, γεμάτη ποίηση τραγούδι και γλεντι,  καθώς είναι, οι κάμποι, τα βουνά, οι λαγκαδιές, τα δέντρα, τ΄ άγρια τα πουλιά κι οι ποταμιές, οι χιονούρες και τ΄ανεμόβροχα, ο ήλιος και τ΄ αστέρια, που τόσο λαμπρά φεγγοβολούν εκεί ψηλά, οι βοσκοί, τα κοπάδια, τα βελάσματα κι΄ οι φλογέρες, οι χωριατοπούλες με τα χρυσά τα ονείρατα, είναι ένας ονειρεμένος κόσμος χαμένος πια !

Δεν τον ζούμε και δεν τον χαιρόμαστε. Δε μπορεί να μας φαιδρύνει τη θλιμμένη του ζωή και την κατάντια μας.